2025 yılı itibarıyla Türkiye’nin en büyük projelerinden biri olan 1915 Çanakkale Köprüsü, hem inşa süreci hem de devam eden işletme maliyetleriyle dikkat çekmektedir. Marmara Bölgesi’nin batısını İstanbul’a ve Trakya’ya daha hızlı bağlayan bu dev yapı, yap-işlet-devret modeliyle finanse edilmiştir. Devletin yükümlülükleri, araç geçiş garantileri ve döviz kurları gibi etkenler projeye dair maliyet analizlerini etkilerken, köprünün ekonomik etkisi de tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Bu yazıda 2025 yılı itibarıyla Çanakkale Köprüsü’nün maliyetine dair detayları ele alıyoruz.
Çanakkale Köprüsünün İnşaat Süreci ve Bütçesi
1915 Çanakkale Köprüsü’nün temeli 2017 yılında atılmış ve resmi açılışı 18 Mart 2022 tarihinde yapılmıştır. Proje, Güney Koreli ve Türk ortaklığında gerçekleştirilmiş ve toplamda 2.5 milyar Euro’luk bir inşaat maliyeti ile tamamlanmıştır. Bu maliyet, köprü, bağlantı yolları, kavşaklar ve otoyol dâhil olmak üzere geniş kapsamlı bir altyapı sistemini kapsamaktadır.
Yap-İşlet-Devret Modelinin Etkisi
Köprü, Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle inşa edildiği için maliyetler sadece inşa ile sınırlı değildir. Bu modelde yüklenici firmaya belirli bir süre boyunca geçiş ücreti garantisi verilmiş ve bu kapsamda araç başına günlük 15 Euro + KDV bedel ödenmektedir. 2025 yılı itibarıyla döviz kurundaki artış, Hazine’nin bu garanti ödemelerinde ciddi artışlara yol açmaktadır.
Devletin Garanti Ödemesi Ne Kadar?
2025 yılında günlük 45 bin araç geçiş garantisi bulunmakta ve eğer bu sayı tutturulmazsa aradaki fark devlet tarafından yükleniciye ödenmektedir. Örneğin 2024 yılında garanti altında olan geçiş sayısı gerçekleşmeyince Hazine’nin kasasından yaklaşık 3.3 milyar TL çıkmıştır. 2025’te bu rakamın 4.5 milyar TL’yi geçmesi öngörülmektedir.
Kullanıcılar İçin Güncel Geçiş Ücretleri
2025 yılında köprüden otomobil ile tek yön geçiş ücreti 295 TL olarak belirlenmiştir. Bu ücret, kur artışı ve enflasyonla birlikte yılda birkaç kez güncellenmektedir. Büyük araçlar için ücretler daha da yüksek olup, 3 akslı araçlar 885 TL, 4 akslı araçlar ise 1475 TL ödemektedir.
Fiyatlar Neye Göre Belirleniyor?
Geçiş ücretleri, Yap-İşlet-Devret sözleşmesinde belirtilen Euro kuru üzerinden hesaplanmaktadır. Ancak vatandaşlar için TL bazında ödeme uygulanmakta ve kur farkı nedeniyle her yıl yeniden düzenlenmektedir.
Çanakkale Köprüsünün Devlete Toplam Maliyeti
Aşağıdaki tabloda 2025 yılı itibarıyla köprünün inşaat, işletme ve garanti ödemeleri dahil toplam maliyetleri yer almaktadır. Bu veriler, devletin doğrudan ve dolaylı olarak üstlendiği yükleri özetlemektedir.
| Maliyet Kalemi | Tahmini Tutar (2025) |
|---|---|
| İnşaat Maliyeti (Euro bazında) | 2.5 milyar Euro |
| Hazine Garanti Ödemeleri (yıllık) | 4.5 milyar TL |
| İşletme ve Bakım Giderleri | 600 milyon TL |
| Toplam Proje Süresi Boyunca | Yaklaşık 60 milyar TL |
Köprünün toplam maliyeti döviz kuru, geçiş sayıları ve bakım giderleri gibi faktörlere göre değişiklik göstermekte olup, 2025 yılı itibarıyla projenin kamuya yükünün daha da artması beklenmektedir.
Ekonomik ve Stratejik Değer Ne Düzeyde?
Köprü, sadece bir ulaşım projesi değil aynı zamanda stratejik bir yatırım olarak da değerlendirilir. Özellikle ihracat taşımacılığı ve turizm için zaman tasarrufu sağlamaktadır. Lojistik açıdan önemli avantajlar sunarken, Hazine’nin üzerindeki finansal yük, ekonomik etkileri konusunda farklı değerlendirmelere neden olmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Çanakkale Köprüsünün Maliyeti 2025” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
2025’te Çanakkale Köprüsü geçiş ücreti ne kadar?
2025 yılı itibarıyla otomobil geçiş ücreti 295 TL olup, araç sınıfına göre fiyat artmaktadır.
Günlük kaç araç geçiş garantisi verildi?
Köprü için günlük 45 bin araç geçiş garantisi verilmiş olup, hedefe ulaşılamazsa farkı devlet ödemektedir.
Devletin garanti ödemesi ne kadar oldu?
2024’te yaklaşık 3.3 milyar TL ödenmiş olup 2025 yılında bu tutarın 4.5 milyar TL’yi geçmesi beklenmektedir.
Köprü maliyeti devlete yük oluşturuyor mu?
Yap-İşlet-Devret modeli nedeniyle döviz kuru farkı ve geçiş garantisi, devlet bütçesine ciddi yük oluşturmaktadır.
Hangi firmalar projeyi üstlendi?
Proje Güney Koreli Daelim ve SK Group ile Limak ve Yapı Merkezi konsorsiyumu tarafından üstlenilmiştir.
Projenin ekonomik katkısı var mı?
Lojistik süreleri kısaltması ve Marmara’ya bağlantı sağlaması nedeniyle ekonomiye dolaylı katkı sunduğu düşünülmektedir.
Geçiş ücretleri neden Euro ile hesaplanıyor?
Yapım sözleşmesi Euro bazında yapıldığı için devlet yükleniciye ödemeleri dövize endeksli olarak gerçekleştirmektedir.
