EYT düzenlemesi, Türkiye gündeminde uzun süredir yerini koruyan ve milyonlarca kişinin emeklilik hayalini gerçekleştirmesini sağlayan bir değişikliktir. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasıyla birlikte, prim gün sayısını ve sigortalılık süresini tamamlayanlar yaş şartı aranmaksızın emekli olabilmektedir. Ancak bu düzenleme, kamu maliyesi açısından ciddi etkiler doğurmuş ve devletin bütçe planlamasında önemli kalemlerden biri haline gelmiştir. EYT’lilerin bütçeye olan maliyeti sadece maaş ödemeleriyle sınırlı kalmayıp sağlık hizmetleri, ikramiyeler ve sosyal güvenlik katkıları gibi çok sayıda alt başlıkla birlikte ele alınmalıdır.
EYT Yasasının Devlet Bütçesine Etkisi
EYT yasası, yürürlüğe girdiği ilk yıldan itibaren kamu bütçesine ciddi bir yük getirmiştir. Emekli olan vatandaşlara ödenen maaşlar, bayram ikramiyeleri ve sağlık sigortası giderleri gibi kalemler devletin harcama kalemlerini artırmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre EYT düzenlemesi ilk yılında yaklaşık 300 milyar TL’ye yakın bir maliyet oluşturmuştur. Bu maliyetin büyük bir bölümü SGK bütçesinden karşılanırken, bir kısmı da genel bütçeden destekleme yoluyla sağlanmıştır.
EYT Maaş Ödemelerinin Genel Bütçedeki Payı
EYT kapsamında emekli olanların maaşları, genel bütçe içerisinde önemli bir yer tutmaya başlamıştır. Türkiye’de emekli aylıkları en düşük emekli maaşı dikkate alındığında aylık ortalama 10.000 TL civarında seyretmektedir. EYT’den faydalanan yaklaşık 2,5 milyon kişinin maaş alması, aylık ortalama 25 milyar TL’lik bir ödeme anlamına gelmektedir. Bu ödeme kalemi her ay düzenli olarak bütçeden karşılandığı için yıllık bazda ciddi bir kaynak aktarımına neden olmaktadır.
EYT’lilere Yapılan Ek Ödemeler
EYT düzenlemesi sadece maaş ödemesiyle sınırlı kalmamakta, aynı zamanda bayram ikramiyesi, ek sosyal yardım ve sağlık hizmetleri gibi yan ödemeleri de içermektedir. Bu kalemler kamu maliyesine ek yük bindirmekte ve toplam maliyetin artmasına neden olmaktadır. 2025 yılı itibarıyla her bir emekliye yılda iki kez verilen bayram ikramiyesi 3.000 TL olarak belirlenmiş ve bu da EYT emeklileri için yılda toplam 15 milyar TL’lik ek bir bütçe anlamına gelmektedir.
Emeklilik Sistemi Üzerindeki Uzun Vadeli Etkiler
EYT’nin bütçeye olan etkisi kısa vadeli değil, uzun vadeli yükler de oluşturmaktadır. Özellikle sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesi açısından emeklilik yaşının düşmesi, çalışan nüfusun azalması ve emekli sayısının artması sürdürülebilirlik açısından risk yaratmaktadır. Bu durum SGK açıklarını büyütebilir ve ileride ek vergi artışları ya da bütçe kesintileri gibi önlemler gündeme gelebilir.
EYT’nin SGK Dengelerine Etkisi
SGK sisteminde aktif çalışan başına düşen emekli sayısı giderek artmakta ve bu da prim gelirleri ile emekli maaş ödemeleri arasındaki farkı açmaktadır. Bu durum sosyal güvenlik sisteminde açıkların büyümesine yol açmaktadır.
Çalışan Nüfus Üzerindeki Baskı
EYT sonrası emekli olan kişilerin yerini yeni istihdamla doldurmak kısa vadede mümkün olmadığından, mevcut çalışanlara düşen yük artmakta ve sosyal güvenlik sisteminin dayanıklılığı azalmaktadır.
Kamu Finansman Dengesine Olası Yansımalar
EYT’nin mali etkileri sadece sosyal güvenlik sistemiyle sınırlı kalmamakta, aynı zamanda bütçe açığı, faiz harcamaları ve borçlanma ihtiyacını da doğrudan etkilemektedir. Devletin her yıl EYT kaynaklı yaklaşık 300 milyar TL’lik ek bir bütçeyi finanse etmesi için ya yeni gelir kaynakları yaratması ya da harcamalarda kesintiye gitmesi gerekmektedir. Bu durum uzun vadede mali disiplin açısından risk oluşturabilir.
EYT’lilerin Devlete Maliyeti Ne Kadar?
| Kalem | Yıllık Maliyet (2025, TL) |
|---|---|
| Emekli Maaşı Ödemeleri | 300.000.000.000 |
| Bayram İkramiyeleri | 15.000.000.000 |
| Sağlık Hizmet Giderleri | 20.000.000.000 |
| Sosyal Yardım ve Ek Ödemeler | 5.000.000.000 |
| Toplam | 340.000.000.000 |
Yukarıdaki tablo, EYT’lilere yönelik doğrudan kamu harcamalarının yıllık bazda yaklaşık 340 milyar TL’ye ulaştığını ortaya koymaktadır. Bu miktar, Türkiye’nin merkezi yönetim bütçesinde ciddi bir kalem oluşturmakta ve ekonomik planlamalarda dikkate alınması gereken temel başlıklardan biri haline gelmiştir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “EYT’lilerin Bütçeye Maliyeti” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
EYT’lilerin bütçeye yıllık maliyeti ne kadar?
EYT düzenlemesinin devlete yıllık toplam maliyeti 2025 yılı itibarıyla yaklaşık 340 milyar TL civarındadır.
EYT düzenlemesi SGK sistemini nasıl etkiledi?
Aktif çalışan/emekli oranını düşürdüğü için SGK’da gelir-gider dengesini bozmakta ve sistemde açık oluşmasına neden olmaktadır.
EYT sonrası emekli maaşları ortalama ne kadar oldu?
2025 yılında EYT’lilerin aldığı ortalama emekli maaşı 10.000 TL seviyelerindedir.
Bayram ikramiyesi maliyeti ne kadar?
EYT’li emeklilere yılda iki kez 3.000 TL bayram ikramiyesi ödenmekte ve bu kalem toplamda 15 milyar TL’ye ulaşmaktadır.
EYT bütçede hangi kalemleri etkiliyor?
EYT nedeniyle emekli maaşları, ikramiyeler, sağlık giderleri, sosyal yardımlar ve vergi yükleri artmaktadır.
EYT sürdürülebilir mi?
Mevcut koşullarda sistem sürdürülebilir görünmemektedir; ileride emeklilik yaşı artışı veya prim gün düzenlemesi gibi yapısal reformlara ihtiyaç duyulabilir.
EYT sonrası çalışan sayısı yeterli mi?
EYT ile birçok deneyimli çalışanın emekliye ayrılması sonucu iş gücü piyasasında istihdam açığı oluşmuş ve bu durum üretim ve verimlilik üzerinde olumsuz etki yaratmıştır.
