Yevmiye defteri, ticari işletmelerin gerçekleştirdiği tüm finansal işlemlerin tarih sırasına göre kaydedildiği, kanunen tutulması zorunlu defterlerden biridir. İşletmelerin mali kayıtlarının şeffaf şekilde izlenebilmesi için temel araçlardan olan bu defter, muhasebe sisteminin işleyişinde hayati bir rol oynar. Ticari faaliyetlerin başından sonuna kadar düzenli ve eksiksiz bir şekilde kayıt altına alınması, yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi açısından da büyük önem taşır.
Yevmiye Defteri Ne İşe Yarar?
Yevmiye defteri, işletmenin günlük mali hareketlerini belgeleyen ve her bir işlemi muhasebe kayıt düzenine uygun biçimde sıralı olarak gösteren temel defterdir. Bu defter sayesinde, gelir ve giderler açıkça görülebilir, muhasebe fişlerinden sonra kayıtların doğruluğu kontrol edilebilir ve işletmenin mali geçmişi gerektiğinde geriye dönük incelenebilir. Ticaret kanunu kapsamında tutulması zorunlu olduğu için resmi belge niteliği taşır ve denetimlerde en sık incelenen dokümanlardan biridir.
Yevmiye Defteri Nasıl Tutulur?
Yevmiye defteri, muhasebe fişlerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda, her işlemin tarih sırasına göre madde numarası verilerek işlenmesiyle tutulur. Kayıtlar el ile yazılabileceği gibi bilgisayar programları aracılığıyla da elektronik ortamda yapılabilir; ancak tüm kayıtlar ilgili yılın sonuna kadar noter onaylı hale getirilmelidir. Defterin usulüne uygun tutulmaması, hukuki ve mali sorumluluk doğurabilir. Tüm kayıtların geriye dönük izlenebilirliği sağlanmalı ve hiçbir boşluk bırakılmamalıdır.
Elektronik Ortamda Tutulabilir mi?
Evet, yevmiye defteri elektronik ortamda da tutulabilir ve e-defter kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği formatlara uygun olarak oluşturulmalıdır.
Kaç Yıl Saklanmalıdır?
Yevmiye defteri en az 10 yıl boyunca saklanmalıdır ve bu süre zarfında istenildiğinde ibraz edilebilir halde olmalıdır.
Yevmiye Defterinin Hukuki Niteliği Nedir?
Yevmiye defteri, Türk Ticaret Kanunu’na göre yasal defterler arasında yer almakta ve işletmenin mali kayıtlarının resmiyet kazanmasını sağlamaktadır. Mahkemelerde delil niteliği taşıyabileceği için kayıtların eksiksiz ve gerçeğe uygun şekilde yapılması büyük önem taşır. Noter tasdikli olması da bu niteliği güçlendiren en temel unsurdur. Bu nedenle deftere yapılan her kayıt, hem vergi açısından hem de hukuki güvenilirlik açısından bağlayıcıdır.
Yevmiye Defterinde Hangi Bilgiler Yer Alır?
Yevmiye defterinde her bir muhasebe işleminin tarihi, sıra numarası, işlem açıklaması ve muhasebe hesap kodları gibi bilgiler yer alır. İşlemler madde madde yazılır ve her maddenin karşılığı borç ve alacak olarak belirtilir. Bu düzen sayesinde muhasebe kayıtları kolayca izlenebilir ve gerektiğinde denetimlere hazır hale gelir. Her yevmiye maddesi tek bir işlem grubunu temsil eder ve defterin düzenli tutulması halinde tüm finansal süreç eksiksiz olarak belgelenmiş olur.
Yevmiye Defteri ile Diğer Defterler Arasındaki Fark Nedir?
Yevmiye defteri, işlemleri kronolojik sırayla kaydederken, defteri kebir bu işlemleri hesaplara göre sınıflandırarak gösterir. Defter-i kebir sayesinde toplam borç ve alacakların hesap bazında takibi sağlanır. Diğer taraftan envanter defteri işletmenin varlık ve borçlarının dökümünü sunar. Yani yevmiye defteri, tüm muhasebe sisteminin ilk kayıt noktası olarak işlev görürken, diğer defterler bu bilgileri detaylandırır ve analiz eder.
Hangi Defterler Birlikte Tutulmalıdır?
Genellikle yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri birlikte tutulur çünkü bunlar birbirini tamamlayan muhasebe kayıt sisteminin parçalarıdır.
Defterler Arasında Uyum Zorunlu mudur?
Evet, yevmiye defterindeki kayıtlar ile diğer defterlerdeki bilgiler birbirini doğrulamalı ve mali tablo bütünlüğü sağlanmalıdır.
Yevmiye Defteri Tutulmazsa Ne Olur?
Yevmiye defteri tutulmazsa ya da hatalı tutulursa işletme hem vergi mevzuatı hem de ticaret kanunu açısından ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir. Bu durum vergi cezaları, usulsüzlük cezaları ve dava süreçlerinde delil yetersizliği gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca, mali şeffaflığın sağlanamaması şirketin güvenilirliğini zedeleyebilir. Özellikle bağımsız denetime tabi olan firmalar için bu tür eksiklikler raporlarda olumsuz görüşe neden olabilir.
Yevmiye Defteri Ne Zaman Kapanmalıdır?
Yevmiye defteri, ilgili yılın hesap dönemi sona erdikten sonra takip eden üçüncü ayın sonuna kadar kapanış tasdiki yaptırılarak noter onayına sunulmalıdır. Aksi halde, defter geçerli kabul edilmez ve işletme usulsüzlük cezasıyla karşı karşıya kalabilir. Kapanış işlemi, defterin düzgün bir şekilde tamamlandığını ve kayıtların güvenli şekilde saklandığını resmileştirir.
Yevmiye Defteri Kim Tarafından Tutulmalıdır?
Yevmiye defteri, genellikle şirketin muhasebe departmanında görevli muhasebeciler veya serbest muhasebeci mali müşavirler tarafından tutulur. KOBİ’lerde ise bu görev serbest çalışan muhasebecilere devredilebilir. Ancak yetkili olmayan kişilerin bu defteri tutması yasal olarak uygun değildir. Tüm kayıtlar, muhasebe standartlarına ve vergi mevzuatına uygun şekilde hazırlanmalı ve uzman kişilerce kontrol edilmelidir.
Yevmiye Defteri Maliyeti Nasıldır?
Yevmiye defteri tutmanın maliyeti işletmenin büyüklüğüne, kayıt yoğunluğuna ve defterin el ile mi yoksa dijital ortamda mı tutulduğuna göre değişiklik gösterir. Noter onay ücreti, kağıt masrafları, muhasebeci hizmet bedelleri gibi kalemler bu maliyetin temel unsurlarını oluşturur. Ayrıca e-defter uygulamasına geçilmişse, yazılım lisansları ve entegrasyon hizmetleri de ek maliyet doğurabilir.
Küçük İşletmeler İçin Tahmini Maliyetler
| İşlem Türü | Ortalama Yıllık Maliyet (TL) |
|---|---|
| Noter Tasdik Ücreti | 800 – 1.200 TL |
| Muhasebeci Hizmeti | 3.000 – 6.000 TL |
| E-defter Yazılım Lisansı | 2.500 – 4.000 TL |
| Kırtasiye ve Baskı Giderleri | 500 – 1.000 TL |
Yukarıda belirtilen kalemler, yevmiye defteri tutmanın yaklaşık yıllık maliyetini yansıtmaktadır. Dijital çözümler zamanla ilk yatırımı artırsa da uzun vadede işlem kolaylığı ve otomasyon nedeniyle avantaj sağlayabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Yevmiye Defteri Nedir, Özellikleri Nelerdir?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Yevmiye defteri zorunlu mu?
Evet, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’na göre ticari işletmeler için yasal zorunluluktur.
Yevmiye defteri ne zaman açılmalıdır?
Defter, faaliyet yılı başlamadan önce ya da ilk işlem yapılmadan önce açılış tasdiki ile kullanılmaya başlanmalıdır.
E-yevmiye defteri nasıl kullanılır?
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği standartlarda XML formatında hazırlanır ve e-imza veya mali mühürle onaylanarak dijital ortamda saklanır.
Noter tasdiki her yıl yapılır mı?
Evet, her faaliyet yılı başında defterin açılış tasdiki, yıl sonunda ise kapanış tasdiki noter onayı ile yapılmalıdır.
Yevmiye defteri kaç sayfa olmalı?
Sayfa sayısı işletmenin işlem yoğunluğuna göre değişir, sabit bir sayı yoktur. Ancak sayfa numaraları düzenli ve ardışık olmalıdır.
Defter yanlış tutulursa ne olur?
Yanlış ya da eksik kayıtlar usulsüzlük sayılır ve vergi cezalarına neden olabilir. Mahkemelerde delil niteliği zayıflar.
Serbest meslek erbabı yevmiye defteri tutar mı?
Hayır, serbest meslek erbabı gelir ve giderlerini serbest meslek kazanç defterine işler, yevmiye defteri tutmaz.
